🌾 Bút ký: Cỏ bàng và mùa nước nổi ở Phò Trạch
Ghi chép mùa mưa 2025 từ làng nghề Phò Trạch – Maries – Cỏ Bàng Xứ Huế🌧
“Cỏ này dùng có bền không nhỉ?”
“Dính nước có dễ ẩm mốc không?”
Người ta hay hỏi vậy.
Và có lẽ, câu trả lời thật nhất không nằm trong lời quảng cáo, mà nằm ở chính nơi cỏ được đan nên – làng Phò Trạch, một vùng đất thấp trũng nhất nhì của xứ Huế.
🌧 Nơi nước lũ về như một thói quen
Huế lại vào mùa lũ.
Từ đêm qua, trời đã đổ mưa trắng xóa. Mưa năm nay không rả rích như mọi năm nữa mà nặng hạt, ào ạt đổ xuống mái tôn, quất vào hiên nhà, cuộn theo gió lạnh.
Chỉ qua một đêm, sông Ô Lâu đã tràn bờ, nước dâng lênh láng, nuốt gần hết những bãi cỏ và đường làng. Vậy mà giữa dòng nước đục ngầu đang tràn qua sân, người làng Phò Trạch vẫn đan cỏ.
Trưa, nước đã lên sát bậc cửa.
Căn nhà nhỏ, nền ướt loang loáng, nhưng trong góc hiên vẫn có một người ngồi cúi, tay tỉ mẩn đan từng sợi cỏ bàng.
Ngoài kia, mưa xối qua hiên. Bên trong, tiếng cỏ khô sột soạt lẫn trong tiếng mưa, nghe như nhịp sống bình thường của làng nghề – bình thường ngay cả giữa mùa lũ.
🌿 Cỏ bàng bền là vì người làm nó bền trước
Cỏ bàng vốn dĩ là loài sống giữa nước.
Nó chịu được ngập, chịu được nắng, chịu cả bùn lầy mà vẫn mọc thẳng, xanh mướt. Có lẽ vì vậy mà người Phò Trạch thương cỏ, rồi cũng hóa ra giống cỏ. Mỗi sợi cỏ được gặt, được phơi cho dai, được đập dẹt lại cho mềm — rồi từ đó mà thành cái nón, cái túi, cái charm bé xinh.
Nói về “độ bền”, cỏ bàng đâu chỉ là sợi cỏ. Nó là cả nghị lực của người làm nghề – chịu được nắng, chịu được nước, chịu được những mùa mưa kéo dài không dứt.
Đồng hành cùng Maries, để tròn trách nhiệm của một người mẹ, người vợ, người bà vừa có thể kiếm tiền từ nghề đan truyền thống. Các dì đều có một góc nhỏ trong nhà để đan cỏ bàng. Khi hàng xong, các dì gom lại, bó cẩn thận, rồi mang gửi lên Maries.
Những hôm nước chưa ngập, người gần thì đi bộ, người xa thì đạp xe chở hàng. Còn mùa này, nước lớn quá, chỉ còn cách chèo ghe.
Nhìn chiếc ghe nhỏ lướt qua con ngõ ngập nước, bó hàng được đặt gọn trước mũi, phủ lên tấm áo mưa cũ, mưa tạt vẫn cười — thấy thương chi lạ!
Cái dáng chèo chậm rãi mà dứt khoát, cái ánh mắt sáng giữa trời u ám ấy, khiến người ta hiểu rằng: nghề này, với các dì, không phải công việc, mà là hơi thở.
Dù mưa có dày, nước có lớn, bàn tay ấy vẫn đan. Chẳng có chi là “công việc” ở đây, chỉ có sự bền bỉ và niềm tin rằng mưa lũ rồi cũng qua, còn nghề thì vẫn ở lại.
Mỗi mùa nước nổi, Maries lại thấy thương làng mình hơn. Thương mấy người thợ tóc đã bạc, đôi tay nhăn, vẫn thoăn thoắt gấp, đan.
Với họ, giữ nghề là giữ niềm tin.
Với Maries, giữ nghề là giữ cái hồn Huế, giữ một phần ký ức đẹp của đất này.
Và đúng vậy — Cỏ Bàng vẫn bền, vẫn đẹp, vẫn giữ hồn Huế qua bao mùa mưa lũ.
Maries – Cỏ Bàng Xứ Huế
📍 Làng nghề Đệm Bàng Phò Trạch – TDP Đông Mỹ – Phương Phong Dinh – Thành phố Huế.
🌐 madebymaries.com
English
